Engelli çalışanlar için emeklilik şartları, diğer çalışanlara göre daha kolaydır. Yasal düzenlemelerle, engelli çalışanın emekli olmak için yerine getirmesi gereken yaş, sigortalılık süresi, prim günü gibi şartlarda bazı avantajlar sağlanmıştır
Yasal Düzenleme
Engellilerin emekli olabilmeleri ile ilgili koşullar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu’nun yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartlarını düzenleyen 28. maddesinde düzenlenmiştir.
“MADDE 28- Yaşlılık sigortasından sigortalıya sağlanan haklar şunlardır:
a) Yaşlılık aylığı bağlanması.
b) Toptan ödeme yapılması.
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4.320 gün,
b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4.680 gün,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tâbi tutulabilirler.”
Buradan da anlaşılacağı üzere, engelli çalışanlar için emekli olmanın şartı engellilik derecesine göre değişiklik göstermektedir.
Engellilerin Emekliliği İçin Gerekli Koşullar
Engelli kişilerin emekli olabilmesi için öncelikle iki ana şartı yerine getirmiş olmaları gerekmektedir.
- Sigorta başlangıç tarihi
- Ödenmiş prim gün sayısı
Normal emeklilerde bulunan yaş şartı engelli kişilerde aranmamaktadır. Sağlık Raporu oranına göre engelli dereceleri;
- % 80 ve üzeri 1. Derece,
- % 60-79 arası 2. Derece,
- % 40-59 arası 3. Derece.
Emekli olabilmek için Sağlık Kurulu tarafından verilen raporda engellilik oranı en az %40 olmalıdır. Sağlık raporunun engellilik yüzdesine göre emeklilik şartlarında bazı farklılıklar olmaktadır.
Engellilik oranına ve sigorta başlangıç tarihine göre ödenmiş SGK prim gün sayısı değişmektedir. Emekli olabilme şartları 01.10.2008 tarihinden önce işe girenler ile sonra işe girenlerde farklı uygulanmaktadır.