Öğretim elemanı kimdir, kimler öğretim elemanı olabilir?

Üniversitelerin akademik kadrolarında, öğretim üyesi dışında görev alanlara topluca öğretim elemanı denmektedir. Öğretim elemanları, araştırma görevlisi, öğretim görevlisi, okutman, eğitim-öğretim planlamacısı, uzman ve çevirici kadrolarından oluşmaktadır.

Öte yandan öğretim üyeleri ise profesör, doçent ve yardımcı doçent kadrolarından oluşmaktadır.

Öğretim elemanı olmanın genel şartları:

(1) Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav İle Giriş Sınavlarına İlişkin usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamındaki öğretim elemanı kadrolarına yapılacak atamalarda;

a) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen şartları taşımak,

b) Öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarına yapılacak atamalarda ALES’ten en az 70, Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından en az 50 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak,

gerekir. Merkezi sınav muafiyetinden yararlananların ön değerlendirme ve değerlendirme aşamalarında ALES puanı 70 olarak kabul edilir.

(2) Üniversite ve yüksek teknoloji enstitüleri senato kararıyla, bu Yönetmelikte belirlenen ALES ve yabancı dil puan barajlarının üzerinde bir puanı asgari puan olarak belirleyebilirler.

(3) Ön değerlendirme ve değerlendirme aşamalarında lisans mezuniyeti notunun hesaplanmasında kullanılacak, not sistemlerinin 100’lük not sistemine eşdeğerliği Yükseköğretim Kurulu kararıyla belirlenir.

(4) Yabancı dille eğitim-öğretim yapılan programlardaki öğretim görevlisi kadrolarına yapılacak atamalarda, Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından atama yapılacak programın eğitim dilinde en az 80 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puana sahip olmak şartı aranır.

(5) Yükseköğretim kurumları, bu Yönetmeliğe tabi öğretim elemanı kadro ilanlarında lisans veya lisansüstü mezuniyet alanları ile ilan edilen alana ait bilimsel, nesnel ve denetlenebilir koşullar dışında adayı tanımlayan özel şartlar koyamazlar.

(6) Alanında tecrübe sahibi olmak şartının, hangi öğrenim düzeyinden sonrasına ait olduğu ilanlarda belirtilir.

Öğretim elemanı olmanın özel şartları:

(1) Araştırma görevlisi kadrosuna başvurabilmek için en az lisans mezunu olmak ve ilana ilk başvuru tarihi itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olmak gerekir.

(2) Yükseköğretim kurumlarında tıpta uzmanlık ve tıpta yan dal uzmanlık eğitimi yapmakta olan tabip veya uzman tabip araştırma görevlileri, uzmanlık eğitimlerini tamamladıklarında Sağlık Bakanlığına, uzman olduklarının bildirildiği tarihten sonraki ilk Devlet Hizmeti Yükümlülüğü Kurası sonuçlarının, kurumlarına tebliğ edildiği tarihe kadar kurumları ile ilişkileri kesilmeksizin araştırma görevlisi olarak görev yapmaya devam ederler.

(3) Öğretim görevlisi kadrosuna başvuru için aranacak özel şartlar şunlardır:

a) Lisans düzeyinde eğitim yapılan birimlere (rektörlüğe bağlı bölümler dâhil) başvuracak öğretim görevlisi adaylarında en az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az beş yıl tecrübeli olmak,

b) Güzel Sanatlar Fakülteleri, Eğitim Fakültelerinin Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümleri, Konservatuarlar ile ön lisans düzeyinde eğitim yapılan birimlere başvuracak öğretim görevlisi adaylarında en az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olmak.

(4) Okutman kadrosuna başvuru için aranacak özel şartlar şunlardır:

a) Yabancı dil okutmanları hariç olmak üzere lisans düzeyinde eğitim yapılan birimlerde (rektörlüğe bağlı bölümler dahil) atanacak okutman adaylarında en az tezli yüksek lisans mezunu olmak,

b) Yabancı dil okutmanı başvurularında, ilan edilen yabancı dilde Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından en az 80 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puana sahip olmak.

(5) Uzman ve eğitim-öğretim planlamacısı kadrosuna başvurabilmek için en az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olmak gerekir.

(6) Çevirici kadrosuna başvuru için aranacak özel şartlar şunlardır:

a) En az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olmak,

b) Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından en az bir dilde 80 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak.

Sınav ilanı

(1) Yükseköğretim kurumlarında ihtiyaç duyulan öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadroları, varsa ilgili birimin bölüm başkanınca, bölüm kurulunun görüşü alınarak fakültelerde dekanlığa, konservatuar ve yüksekokullarda müdürlüklere, rektörlüğe bağlı bölümlerde rektörlüğe, enstitülerde ise enstitü yönetim kurulunun görüşü alınarak, müdür tarafından, ilan edilmek üzere rektörlüğe iletilir. Rektörlükler kendilerine ulaşan kadro taleplerini en geç bir ay içinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirirler. 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesine göre kullanma izni verilen kadrolar Yükseköğretim Kurulunun internet adresinde yayınlanmak üzere rektörlükçe Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına gönderilir. İlan metninde adaylarda bu Yönetmelik kapsamında belirlenen şartlar, son başvuru tarihi, ön değerlendirme sonuçlarının ilan tarihi, giriş sınavı tarihi, yabancı dille eğitim-öğretim yapılan programlardaki öğretim görevlisi kadrolarında senato kararıyla sözlü sınav sonucu 60 ve üzeri puan alanlar için yazılı sınav yapılacaksa yazılı sınav tarihi ve sonuçlarının açıklanacağı günler ile internet adreslerini içeren sınav takvimi de belirtilir. Son başvuru tarihi ilan tarihinden itibaren onbeş günden az olarak belirlenemez. Adayların başvuruları, şahsen veya posta yoluyla ilanda belirtilen adrese ya da ilanda belirtildiği takdirde internet erişimi üzerinden yapılır. Postadaki gecikmeler ve ilanda belirtilen süreler içinde yapılmayan başvurular dikkate alınmaz.

Ön değerlendirme

(1) Sınav jürisi; müracaatlarda, müracaat eden adaylar arasından ilan edilen kadro sayısının on katına kadar adayı, yabancı dil okutmanı, çevirici ve yabancı dille eğitim-öğretim yapılan programlardaki öğretim görevlisi kadrolarında (meslek yüksekokullarında bu kadrolarda istihdam edilecekler de dahil olmak üzere) ALES puanının %40’ını ve yabancı dil puanının %60’ını, diğer kadrolarda ALES puanının %60’ını ve yabancı dil puanının %40’ını; meslek yüksekokullarına müracaatlarda ise ALES puanının %70’ini ve lisans mezuniyet notunun %30’unu dikkate alarak belirler ve kadro ilanında belirtilen internet adresinde ilan eder. Bu sıralamaya göre son sırada aynı puana sahip birden fazla adayın olması halinde, bu kişilerin tamamı sınava çağrılır. Başvuru sayısının ilan edilen kadronun on katından az olması halinde, adayların tamamı giriş sınavına alınır. Adayların ön değerlendirmede dikkate alınan puanları ile lisans mezuniyet notları kadro ilanında belirtilen internet adresinde ilan edilir.

Giriş sınavları

(1) Giriş sınavı, sınav jürisi tarafından; yabancı dil okutmanı, çevirici kadrolarında adayların mesleki ifade ve bilgi becerisi ile anlatım yeteneğini ölçecek şekilde sadece sözlü, bu Yönetmelik kapsamındaki diğer kadrolar için ise ilan edilen alanla ilgili bilgi düzeyini ölçecek şekilde sadece yazılı olarak yapılır. Yabancı dille eğitim-öğretim yapılan programlardaki öğretim görevlisi kadrolarında sözlü sınav yapılır. Ancak senato kararı olması halinde sözlü sınav sonucu 60 ve üzeri puan alanlar için yazılı sınav da yapılır. Bu durumda olanların giriş sınavı puanı, sözlü ile yazılı sınavın aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır.

(2) Sınav jürisi yazılı ve sözlü sınavın nesnel, ölçülebilir ve denetlenebilir olmasını sağlar. Raportör olarak belirlenen üye, sınavların soru ve cevaplarını tutanak altına alır.

(3) Sözlü sınav sonuçları kadro ilanında belirtilen internet adresinde ilan edilir. Sözlü sınav sonucu 60 puanın altında olanlar başarısız sayılırlar ve değerlendirme aşamasına geçemezler.

Değerlendirme

(1) Sınav jürisi değerlendirmesinde; yabancı dil okutmanı, çevirici ve yabancı dille eğitim-öğretim yapılan programlardaki öğretim görevlisi kadrolarında (meslek yüksekokullarında bu kadrolarda istihdam edilecekler de dahil olmak üzere) ALES puanının %30’unu, lisans mezuniyet notunun %10’unu, yabancı dil puanının %30’unu ve giriş sınavı notunun %30’unu; diğer kadrolarda ALES puanının %30’unu, lisans mezuniyet notunun %30’unu, yabancı dil puanının %10’unu ve giriş sınavı notunun %30’unu; meslek yüksekokullarında ise ALES notunun %35’ini lisans mezuniyet notunun %30’unu ve giriş sınavı notunun %35’ini hesaplayarak ilan edilen kadro sayısı kadar adayı başarı sırasına göre belirler. Değerlendirme puanı 65 puanın altında olanlar sınavlarda başarısız sayılır. Adayların değerlendirmede dikkate alınan puanları ile lisans mezuniyet notları kadro ilanında belirtilen internet adresinde ilan edilir.

Sınavlarda başarılı olanların atanması

(1) Sınavlarda başarılı olan adaylar, başarı puanları esas alınarak ilan edilir. İlan edilen kadro sayısı kadar yedek aday da ilan edilir. Atamalar yürürlükteki mevzuata göre yapılır.

Muafiyet

(1) Doktora veya sanatta yeterlik eğitimini tamamlamış olanların, tıpta veya diş hekimliğinde uzmanlık eğitimini tamamlayanların, meslek yüksekokullarının Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen uzmanlık alanlarına atanacak öğretim görevlilerinin ve yükseköğretim kurumlarında öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarında çalışmış veya çalışmakta olanların bu Yönetmelik kapsamındaki öğretim elemanı kadrolarına başvurularında merkezi sınav şartı aranmaz.

(2) Meslek yüksekokullarının, yabancı dil okutmanı, çevirici ve yabancı dille eğitim-öğretim yapılan programlarındaki öğretim görevlisi kadroları haricindeki öğretim elemanı kadrolarına başvurularda yabancı dil şartı aranmaz.

Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav İle Giriş Sınavlarına İlişkin usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütülmektedir. Tıklayın.

ÖĞRETİM ELEMANI KADROLARINDA ARANAN KRİTERLER
UNVAN	ALES	YABANCI DİL	TECRÜBE VE MEZUNİYET	YAZILI VE SÖZLÜ SINAV	YAŞ
ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ	Atama yapılacak programa hangi alanda öğrenci alınıyorsa o alanda ALES’ten en az 70 puan (Eğitim bilimleri bölümüne alınacaklarda lisans mezuniyet alanında 70 puan)	YDS’den en az 50 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak.	En az lisans mezunu olmak.	Yazılı sınav yapılır	İlana ilk başvuru tarihi itibarıyla 35 yaşını doldurmamış olmak
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ (LİSANS DÜZEYİNDE EĞİTİM VERİLEN YERLER)	Lisans öğreniminden mezun olunan alanda ALES’ten en az 70 puan	YDS’den en az 50 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak. (Eğitim dili yabancı dilse en az 80 puan)	En az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az beş yıl tecrübeli olmak,	Yazılı sınav yapılır. (Eğitim dili yabancı dilse sözlü ve/veya yazılı sınav)	Yaş sınırı yoktur.
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ (ÖN LİSANS DÜZEYİNDE EĞİTİM VERİLEN YERLER)	Lisans öğreniminden mezun olunan alanda ALES’ten en az 70 puan	Yabancı dil şartı yoktur. (Eğitim dili yabancı dilse en az 80 puan)	En az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olmak.	Yazılı sınav yapılır. (Eğitim dili yabancı dilse sözlü ve/veya yazılı sınav)	Yaş sınırı yoktur.
OKUTMAN(YABANCI DİL)	Hangi puan türünden en az 70 puanı sağlıyorsa	İlan edilen yabancı dilde Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından en az 80 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puana sahip olmak.	En az Lisans mezunu olmak.	Sözlü sınav yapılır.	Yaş sınırı yoktur.
OKUTMAN(TARİH, TÜRK DİLİ VB.)	Lisans öğreniminden mezun olunan alanda ALES’ten en az 70 puan	YDS’den en az 50 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak.	En az Tezli Yüksek Lisans mezunu olmak.	Yazılı sınav yapılır	Yaş sınırı yoktur.
UZMAN	Lisans öğreniminden mezun olunan alanda ALES’ten en az 70 puan	YDS’den en az 50 puan veya ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan almış olmak.	En az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olmak.	Yazılı sınav yapılır	Yaş sınırı yoktur.
ÇEVİRİCİ	Lisans öğreniminden mezun olunan alanda ALES’ten en az 70 puan	İlan edilen yabancı dilde Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavından en az 80 puan veya eşdeğerliği kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puana sahip olmak.	En az tezli yüksek lisans mezunu olmak veya lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübeli olmak.	Sözlü sınav yapılır.	Yaş sınırı yoktur.