Kamuda 657 sayılı Yasaya bağlı görev yapan çalışanların belirli sınırlar dahilinde iş güvencesi vardır. Ancak bu güvence sınırsız değildir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 18.Maddesinde kanunlarda yazılı haller dışında devlet memurunun memurluğuna son verilmeyeceği, aylık ve başka haklarının elinden alınamayacağı hükme bağlanmıştır.
Maddede geçen kanunda yazılı haller, Kanunun ilerleyen bölümlerinde dile getirilmiştir.
Şimdi memurluktan çıkarmakla ilgili bu bölümleri irdeleyelim.
Memurluk Şartlarını Taşıma Yönünden Memurluğa Son Verilmesi
Kanunun 98.Maddesinde, memurun, memurluğa alınma şartlarından her hangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurluğu sırasında bu şartlardan her hangi birini kaybetmesi durumunda memurluğunun sona ereceği hüküm altına alınmıştır.
Disiplin Cezası Yönünden Memurluğa Son Verilmesi
Devlet memurları, 657 sayılı Yasanın 125.Maddesinde sayılan devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiilleri işlerse, devlet memurluğundan bir daha atanmamak üzere çıkarılırlar.
Ancak, devlet memurluğundan çıkarma, disiplin amirlerinin talebiyle, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu tarafından verilecek kararla mümkündür. Disiplin cezası soruşturma süreci ayrı bir araştırmanın konusudur.
Şimdi devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiilleri sayalım:
•İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, “kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme”, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak,
•Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek,
•Siyasi partiye girmek,
•Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
•Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,
•Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak,
•Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak,
•Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak,
•Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek,
•Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak,
•5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek.
•Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olmak, bu örgütlere yardım etmek, kamu imkân ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanmak ya da kullandırmak, bu örgütlerin propagandasını yapmak.
Bir Derece Ağır Ceza Uygulanması Sonucu Memurluğa Son Verilmesi
657 Sayısı Yasanın 125.Maddesinde disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin, cezaların “özlük dosyasından” silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanacağı, aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verileceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hüküm gereği, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiilleri, belirtilen süre içinde tekrar işleyen ya da bu gruptaki farklı fiilleri 3.defa işleyen devlet memuru, bir üst ceza olan devlet memurluğuğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekmektedir.
Ayrıca, öğrenim durumları nedeniyle yükselebilecekleri kadroların son kademelerinde bulunan Devlet memurlarının, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verilmesini gerektiren hallerde, brüt aylıklarının 1/4’ü – 1/2’si kesilir ve tekerrüründe görevlerine son verilir.
Şimdi kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve halleri sayalım:
•Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek,
•Özürsüz ve kesintisiz 3 – 9 gün göreve gelmemek,
• Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak,
•Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak,
•Görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz kullanmak veya kullandırmak,
•Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek,
•Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak,
•Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak,
•Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak,
•Açıklanması yasaklanan bilgileri açıklamak,
•Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek,
•Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt dışında, haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum ve davranışlarıyla Devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden yurda dönmek,
•Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak,
•Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak.
Ayrıca,
Memurun isteği ile memurluktan çekilmesi, yaş haddi, malullük ve ölümü durumunda memurluğunun sona ereceği tabiidir.