Kamu çalışanlarının bazı yükümlülükleri vardır ki, bunlar, kanuni suresinde yerine getirilmezse, bazı cezaları gerekli kılmaktadır. Mal beyanı gibi. Mal bildirimini süresinde yapmadığı için, bir çok kamu görevlisi disiplin cezası ile karşı karşıya kalabilmektedir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 14.Maddesinde, devlet memurlarının kendileri, eşleri ve velayetleri altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında, özel kanunda yazılı hükümler uyarınca, mal bildirimde bulunacakları hüküm altına alınmıştır.
Burada özel kanundan kasıt, 3628 sayılı “Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu” ile bu Kanuna dayanılarak çıkarılan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmeliktir.
Kamu görevlisi, hiç mal edinmemiş olsa bile, belirli aralıklarda mal beyanında bulunmak zorunda olduğu gibi; kendileri, eşleri ve velayeti altındaki çocukları taşınmaz ya da belli bir tutarın üzerinde taşınır mal edinirse, edinme tarihinden sonraki 1 ay içinde beyanda bulunmak zorundadır. Bu durumda, kamuda mal beyanı iki şekilde yapılmaktadır:
- Genel Mal Beyanı
- Ek Mal Beyanı
Genel mal beyanının, işe girişte, işten ayrılışta ve sonu 0(sıfır) ve 5(beş) ile biten yılların en geç Şubat ayı sonuna kadar yapılması zorunludur. Kamu görevlisi, (kendisi, eşi ve velayeti altındaki çocukları) mal edinmemiş olsa bile, genel mal beyanında bulunmak zorundadır.
Öte yandan, ek mal beyanı ise, kamu çalışanı görevine devam ederken, kendisi, eşi ve velayeti altındaki çocuklarının şahsi mal varlıklarında önemli bir değişiklik olması durumunda, değişikliği izleyen bir ay içinde yapılması zorunlu olan beyandır.
Ek mal beyanında önceki beyanlardaki malların yeniden belirtilmesine gerek yoktur.
“ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK”ten Kastedilen Nedir?
“Önemli bir değişiklik”ten anlaşılması gereken, kamu görevlisinin kendisi, eşi ve velayeti altındaki çocuklarının edindiği taşınmazların tamamı ile taşınmazlardaki(nakit, altın, hisse senedi, tahvil, bono, hak, alacak, borç.. gibi) net aylık tutarının beş katından fazla değer ve tutarındaki artışlardır.
HANGİ MALLAR BEYAN EDİLMEK ZORUNDA?
- Taşınmaz mallar (arsa, konut, işyeri, yapı kooperatifi hisseleri.. gibi),
- Kamu çalışanının aylık net gelirinin 5 katından fazla değer ve tutardaki aşağıdaki varlıklar (Her biri ayrı ayrı 5 katı):
- Para ve para hükmündeki kıymetli kağıtlar,
- Hisse senedi ve tahviller,
- Altın ve mücevherat,
- Her türlü kara, deniz ve hava taşıt araçları, traktör, biçer-döver, harman makinası ve diğer ziraat makinaları, inşaat ve iş makinaları, hayvanlar, koleksiyon ve ev eşyaları ile diğer taşınır mallar,
- Haklar,
- Alacaklar,
- Borçlar,
- Gelirler.
Mal Beyanında Bulunmamanın Cezası Nedir?
Belirlenen durum ve sürelerde bildiriminde bulunulmadığı takdirde, kamu görevlisine, 657 sayılı Yasanın 125/D-j maddesi uyarınca kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmektedir.
Ayrıca, 3628 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi uyarınca; kanunun daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde haksız mal edinene üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezası verilir. Haksız edinilen malı kaçıran veya gizleyene de aynı ceza verilir. Bu kişiler, müebbeten kamu hizmetlerinden yasaklanır.
Her İki Eş de Kamu Çalışanı İse Kim Beyanda Bulunacak?
Eşlerin her ikisinin de kamu görevlisi olması halinde, her eş ayrı ayrı mal bildiriminde bulunmak zorundadır.
Birden fazla görevi olanlar nasıl beyanda bulunacak?
Asli görevlerinin yanında ikinci bir görevi yürütenler (yönetim kurulu veya danışma kurulu üyeliği gibi) ya da vekâleten veya tedviren görev yürütenler, sadece asli görevlerinden dolayı bir tek mal bildiriminde bulunurlar. Ancak, mal bildiriminde bulunulan merci, diğer kuruma da bilgi vermekle yükümlüdür.
Aylıksız izinde bulunanlar mal beyanını ne zaman verecek?
Aylıksız izinde mal varlığında önemli bir değişiklik olan kamu görevlisi, aylıksız izin dönüşünden itibaren bir ay içerisinde beyanda bulunması gerekmektedir.
Veraset Yoluyla Edinilen Malların Beyan Zorunluluğu Var mı?
Veraset yoluyla edinilen mallar için de ek mal bildiriminde bulunulması gerekmektedir.
Maaştan Yapılan Birikim Ek Beyana Tabi midir?
Kamu çalışanının her ay gelirinden arttırarak net maaşının 5 katından fazlaya ulaşan meblağ için ek mal bildiriminde bulunmasına gerek bulunmamaktadır. Çünkü bu meblağ, ani bir artış olmadığı için kişinin mal varlığında önemli bir değişiklik sayılmamaktadır.