Kamu çalışanlarının toplu sözleşme hakkı olmasına rağmen, grev hakkı yoktur.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 27. maddesi ,devlet memurlarına, grev kararı alıp grev tertiplemelerini, ilan etmelerini, bu yolda propaganda yapmalarını yasaklamıştır.
Ancak, Anayasa Mahkemesi(AYM), 18 Eylül 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 10.6.2015 tarihli bireysel başvuru kararı ile memurların sendika kararıyla işe gitmemesinin sendikal hak olduğu ve bu hakkı sınırlamaya yönelik en küçük müdahalenin dahi hak ihlali olduğu sonucuna varmıştır.
AYM KARARINI NASIL YORUMLAMALI ?
AYM’nin kararı tüm memurlara grev hakkı veren bir karar değildir.
Çünkü, sendika üyesi memurun, bağlı olduğu sendikasının yönetim kurulu kararıyla bir ya da iki gün işe gitmemesini tam anlamıyla grev olarak değerlendirmek mümkün değildir. Bu, ancak ve ancak sendikal bir eylem olarak değerlendirilmelidir.
Bu nedenle, AYM’nin kararını memurlara sendikal hak olarak yorumlamak isabetli olmayacaktır.
Hiçbir sendika üyeliği bulunmayan memur(lar), grev yapma gerekçesiyle işe gitmezse, 657 sayılı Yasanın ilgili maddesine göre disiplin cezasıyla cezalandırılabilecektir.
Memurlar, sendika kararı olmadan, kendi başlarına grev kararı alamazlar. Bu, mevcut yasalara aykırıdır.
Sendikal eylem dışındaki grev kararı ve uygulamasının cezası, devlet memurluğundan çıkarılmaktır.(657 sayılı Kanun’un 125/E-a Maddesi)
UYGULAMADA DURUM NASIL?
Türk Tabipler Birliği üyesi sağlık çalışanları, özlük haklarının iyileştirilmesi amacıyla bir kaç defa iş bırakmış, iş bırakma eylemine katılan çalışanlara cezai müeyyide uygulanmamıştır.
Yine aynı şekilde öğretmenler, sendikalarının kararıyla iş bırakmış; Milli Eğitim Bakanı, iş bırakan öğretmenlere ceza uygulanmayacağını duyurarak adeta sendikal faaliyet kapsamında iş bırakmayı onaylamıştır.
Bazı durumlarda, iş bırakan öğretmenlere, göstermelik kınama cezası verilse de Anayasa Mahkemesi, bu cezayı dahi iptal ederek sendikal faaliyet kapsamında iş bırakmayı hukuka uygun bulmuş, bu nedenle öğretmene ceza verilemeyeceğine hükmetmiştir.
YAPILMASI GEREKEN
Toplu sözleşme hakkının yanında, memurlara grev hakkı da verilerek uygulamadaki durum ile hukuki durum uyumlaştırılmalıdır.
Grev hakkı olmayan toplu sözleşmede, memurların ne yazık ki etkili pazarlık gücü bulunmamaktadır.
MEMURLAR DİKKATLİ OLMALI
Sendika üyesi olmayan memurlar, sendika kararıyla uygulanan iş bırakma eylemine katılmaması gerekir.
Çünkü, bu şekilde işe gelmeme, sendikal faaliyet olarak değerlendirilmeyecek, memura, 657 sayılı Kanun’un 125/E-a Maddesine göre memurluktan çıkarma cezası verilebilecektir.
Sendika üyesi memurlar da sendikalarının işi bırakma kararı olmadan görevlerini terk etmemeleri gerekir. Sendika kararı olmadan yapılan bir eylemin, sendikal faaliyet olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.
Sonuç olarak, mevcut yasal düzenlemeler ve üst mahkeme kararları birlikte değerlendirildiğinde, henüz kamu görevlilerinin grev hakkında bahsetmek mümkün değildir.
Öte yandan, sendika kararıyla, bir ya da iki gün iş bırakma eylemi yapan kamu görevlilerinin cezalandırılamayacağı, bu faaliyetlerinin sendikal faaliyet olarak değerlendirileceği sonucuna varılabilir.
Bu şekilde icra edilen sendikal faaliyeti ise, grev olarak değerlendirmek mümkün değildir.
Çünkü, grev, tabiatı gereği kitlesel katılımla ve uzun süreli yapılan bir eylemdir. Bu nedenle grev uygulamasının pazarlık gücü yüksek olmaktadır.