Türkiye’de kanunen ödeme aracı(para) olarak kabul edilmeyen, ancak yatırım amacıyla rağbet gören Bitcoin ve diğer altkoin kripto paraların vergisel boyutu, bu haberimizin konusunu oluşturmaktadır.
Vergi mevzuatında, veraset ve intikal vergisi konusunda verilen tek bir özelgenin haricinde, kripto paralarla ilgili özel düzenleme bulunmamaktadır.
Ancak bu durum, Bitcoin türü kripto paralardan elde edilen gelirin vergilendirilmeyeceği anlamına gelmemektedir.
Türkiye’de elde edilen gelirler, belirli şartlarda vergiye tabidir.
KDV YÖNÜNDEN KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN GELİRİN DURUMU
Bitcoin türü kripto paralar, bir varlık(mal) ve varlığın sunulması(hizmet) olarak değerlendirildiğinde, mal ve hizmetin teslim edildiği/sunulduğu coğrafi konum, işlemlerin internet ortamında gerçekleşmesi, Bitcoin ve benzeri altkoinlerin merkeziyetsiz bir yapıya sahip olması nedeniyle, tam olarak tespit edilememekte, ancak kişi, kripto paradan elde ettiği kazancını Türkiye’de realize etmiş ise, mal ve hizmetin Türkiye’de teslim edilmiş sayılması gerektiği kanaati oluşmaktadır.
3065 Sayılı KDV Kanununun istisnaya ilişkin hükümlerinde, Bitcoin ve diğer altkoinlere yer verilmediğinden, Bitcoin ve diğer altkoinlerle ilgi yapılan alım-satımlardan elde edilen gelir, yine aynı kanunun 1., 4., 6. ve 8. Maddeleri gereğince KDV’ye tabi olacağı değerlendirilmektedir.
Bitcoin türü kripto paraların KDV’den istisna olması için kanuni düzenleme gerekmektedir.
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN GELİRİN DURUMU
Kurumların Bitcoin türü kripto paralardan elde ettiği gelir, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun istisna saydığı gelirler arasında yer almadığından kurumlar vergisi beyanına dahil edilmesi, ve bilançoda kaydi değere göre değerlenip gösterilmesi gerekir.
Öte yandan, kişilerin bitcoin türü kripto paralardan elde ettiği gelirin vergiye tabi olup olmamasını anlayabilmek için, ticari kazanç, arizi kazanç ya da değer artış kazancı yönünden değerlendirmeye tabi tutmak gerekmektedir.
Ticari bir organizasyon kapsamında (süreklilik arz edecek şekilde) kripto para ticaretinden elde edilen gelir, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. Maddesine göre gelir vergisine tabi olacaktır.
Uygulamada, gelir, yılda ya da müteakip yıllarda birden fazla kez elde edilmişse, o gelirin süreklilik arz ettiği değerlendirilmekte ve ticari kazanç olarak kabul edilmektedir.
Ancak, süreklilik arz etmeden, bir defaya mahsus yapılan bitcoin alım satımı, arizi kazanç olarak değerlendirilecek, bu durumda,193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 82. Maddesine göre her yıl için yediden belirlenen istisna tutarını aşan gelir, gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. (Arizi kazançta istisna tutarını öğrenmek için tıklayın)
Değer artışı kazancı yönünden ise, Bitcoin türü kripto paraların alım satımından elde edilen gelir, Gelir Vergisi Kanunun Mükerrer 80.Maddesinde yer alan mal ve haklar arasında sayılmadığından, değer artış kazancı olarak değerlendirilmeyecektir.
BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ (BSMV) YÖNÜNDEN KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN GELİRİN DURUMU
Bitcoin türü kripto paraların alım satım işlemleri, banka, banker ve sigorta şirketleri tarafından yapılmadığı müddetçe BMSV mükellefi olunmayacaktır.
Çünkü 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 30. maddesinde BSMV’nin mükellefi banka, banker ve sigorta şirketleri olarak sayılmıştır.
VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ YÖNÜNDEN KRİPTO PARALARDAN ELDE EDİLEN GELİRİN DURUMU
Bu konuda, Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23/09/2020 tarihinde verdiği Özelge, mevzuat boşluğunu gidermiştir.
Vergi Dairesi, söz konusu Özelgesinde, mükellefin kendisine miras kalan Bitcoin varlığının toplam değerini, varsa diğer mirasçılarla birlikte veraset ve intikal vergisi beyannamesi ile beyan etmesi gerektiğini,
Beyan etmemesi durumunda ise, daha sonra ödeyeceği vergiye mahsup edilmek üzere, Bitcoini, mirasçı mükellef adına elinde tutan şirketin (yüzde beş) %5 oranında tevkifat yaptıktan sonra, kalan miktarı, mirasçılara ödemesi gerektiğini hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, söz konusu Özelge’de tevkif edilen paranın en geç bir hafta içinde, en yakın vergi dairesine yatırılması ve durumun tarha yetkili vergi dairesine bildirilmesi gerektiği bildirilmiştir.
Özelgedeki hükümler, sadece hitaben yazılan mükellefi bağlasa da, daha önce özelge verilen bir konuda, diğer mükelleflere farklı özelge verilemediğinden, bir konudaki özelge o konudaki tüm mükellefler hakkında bağlayıcı olmaktadır.