İşçi, doğum raporuna ya da üç yaşından küçük çocuğu evlat edinmesine bağlı olarak kullandığı analık izninden sonra, bir de yarı zamanlı çalışma hakkı ile kısmi süreli çalışma hakkını sırasıyla kullanabilir.
Her iki izin türü de çalışan işçiye normal çalışma süresinin altında bir süre ile çalışma hakkı vermektedir. Bu konuda daha önceden hazırladığımız haber için buraya TIKLAYABİLİRSİNİZ..
Yarım zamanlı çalışma hakkı 4857 sayılı İş Kanunu madde 74 ncü maddesinde düzenlenmiş iken, kısmi süreli çalışma hakkı 13 ucü maddesinde düzenlenmiştir.
Öncelikle her iki çalışma hakkı hakkında kısa bilgi edindikten sonra benzer ve farklı yönlerine değineceğiz.
Yarım Zamanlı Çalışma Hakkı:
(1) Analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
(2) Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir.
(3) Çocuğun engelli doğduğunun doktor raporu ile belgelendirilmesi hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.
(4) Ücretsiz izinden yararlanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat olan süt izni uygulanmaz.
Kısmi Süreli Çalışma Hakkı:
(1) İşçi, analık izninin, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izninin veya altı aya kadar ücretsiz izin hakkının bitiminden itibaren çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar herhangi bir zamanda kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir.
(2) Kısmi süreli çalışma talebi, altı aya kadar ücretsiz izin süresi kesilerek de yapılabilir. Ücretsiz iznin tamamının kullanılması şartı aranmaz.
(3) Kısmi süreli çalışma talebi, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işçi tarafından yazılı olarak işverene bildirilir.
Ücretlendirme:
Yarım zamanlı çalışma durumunda işçiye işveren tarafından ücreti yarım olarak ödenecektir. İşçinin ücretinin diğer yarısı asgari ücreti üzerinden İş-Kur tarafından ödenecektir.
Kısmi süreli çalışma durumunda ise işçiye çalışmadığı süreler için herhangi bir ücret ödenmesi söz konusu değildir.
Yarım zamanlı çalışma hakkı ile kısmi süreli çalışma hakkının arasındaki en belirgin fark budur.
İşkur tarafından ödenen yarım çalışma ödeneği tutarının güncel miktarını öğrenmek için TIKLAYINIZ..
Süt İzninin Kullanımı:
Yarı zamanlı çalışma ödeneği ile çalışan işçi bu süre boyunca süt izni hakkından yararlanamıyor. Ama kısmi çalışmaya geçen işçi için yasada süt izni kullanamayacağı ile ilgili bir ibare bulunmadığından, kısmi çalışan işçi günlük süt izni hakkında yararlanabilir.
İzinlerin Ne Zaman Kullanılacağı:
Yarım zamanlı çalışma izninin doğum izinleri kullanıldıktan sonra kullanılması yasal bir zorunluluk iken, kısmi süreli çalışmada, iznin ne zaman kullanılmaya başlanacağı konusunda bir zorunluluk yok iken, ne zaman biteceği konusunda zorunluluk bulunuyor.
Kısmi süreli izin hakkı çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kullanılması gerekiyor.
Bizim Çalışanlar.net olarak çocuk sahibi olan işçilere tavsiyemiz, kısmi süreli çalışma izni hakkını, analık izninin, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izninin veya altı aya kadar ücretsiz izin hakkının bitiminden itibaren kullanıp çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar uygun bir zamanda sonlandırmalarıdır.
Anne ya da Babadan İzni Kimin Kullanacağı:
Yarı zamanlı çalışma hakkı doğum yapan annenin hakkı iken, eşi doğum yapan erkek işçi bu haktan yararlanamaz.
Ancak 3 yaşından küçük bir çocuğun evlat edinilmesi durumunda, anne ya da babadan biri bu hakkı kullanabilir.
Kısmi çalışma hakkı ise kadın işçi tarafından kullanılabildiği gibi, eşi doğum yapan erkek işçi tarafından da kullanılabilir.
Hangi Durumda Kullanılamama:
Yarım zamanlı çalışma hakkında, eşin de çalışıyor olması şartı aranmazken, kısmi süreli çalışma hakkına başvurmak isteyen ebeveynlerde her iki eşin de çalışıyor olması şartı bulunuyor. Bu nedenle, eşlerden birinin çalışmaması durumunda kısmi çalışma talebi geçerli olmayacaktır.
İşveren Onayı:
Yarı zamanlı çalışma hakkında, işçinin talebi doğrultusunda izin kullanılır, işveren işçinin bu hakkını engelleyemez, erteleyemez. İşveren, işçinin bu talebini karşılamak zorundadır.
Kısmi süreli çalışma hakkında, işçinin talebi doğrultusunda işverence bu izin hakkı işçiye verilir. Ancak, bazı sektörler için, işçinin talebi işverenin onayına bağlanmıştır. Sağlık hizmetinden sayılan işlerde, niteliği nedeniyle durmaksızın vardiya sistemi ile çalışılan işlerde, bir yıldan az süren mevsimlik / kampanya işlerinde, iş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesinin işin niteliği nedeniyle uygun olmayan işlerde işveren onayı şartı aranmaktadır.
Ortak hükümler:
- Yarım çalışma için de, kısmi çalışma için de işverene en az 1 ay öncesinde yazılı haber verilmeli.
- Her iki izin için de çocuğun hayatta olması şartı var. Çocuk hayatta değilse izin talebi geçerli olamaz.
- Her iki izni de 3 yaşından küçük çocuğu evlat edinmiş kişi ya da ebeveynlerden biri talep edip kullanabilir.
- İki izin de her çocuk için bir kez kullanılabilir.