Site icon Çalışanlar.Net

Hamile işçinin hakları nelerdir?

Son yıllarda çalışma mevzuatında yapılan bazı düzenlemelerle hamile işçilere bazı haklar tanınmıştır. İşçinin mevzuatın kendisine tanıdığı haklar konusunda kayba uğraması durumunda, hakkını mahkemelerde aramasının önü açılmıştır.

İşverenin işçinin gebeliği durumunda, işçi ile ilgili pozitif bazı uygulamaları hayata geçirebilmesi için, işçinin hamilelik durumunu bilmeye ihtiyacı vardır. Bu nedenle işçinin gebelik durumu kesinleştiğinde, bu durumu işverene bildirme yükümlüğü bulunmaktadır.

Hamile işçinin hamilelik nedeniyle elde ettiği haklar aşağıda başlıklar halinde sıralanmıştır.

1.Hamile İşçinin Günlük 7,5 Saatten Fazla Çalıştırılamayacağı

Hamile işçilerin çalışma süreleri ile ilgili düzenlemeye “Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik” hükümlerinde yer verilmiştir:

Çalışma saatleri

MADDE 9 – (1) Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz”.

4857 sayılı İş Kanunu, çalışma sürelerini haftalık olarak belirlemiştir, fakat gebe çalışanlar için günlük çalışma süresi limiti bu yönetmelik maddesi ile getirilmiştir.

Gebe işçi günlük çalışmasını, 7,5 saatten fazla gerçekleştiremez.

2.İşverenin Hamile İşçiye Eşit Davranma Yükümlülüğü

Öncelikle işveren, gebe işçilere, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılan sebepler hariç olmak üzere, gebe olması nedeniyle farklı işlem uygulayamaz.

İş Kanunu’nun 5’inci maddesi ‘Eşit davranma ilkesi’ başlığını taşımaktadır. Bu maddenin 3’üncü fıkrasına göre;
“İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.”

Burada bahsedilen farklı işlem çalışanın gebe olmasından kaynaklı olarak diğer çalışanlara uygulanmayan bazı negatif ayrımcılıkların yapılmış olmasıdır. Örneğin gebe işçinin günlük 7,5 saatten fazla çalıştırılmaması esasına uygun hareket eden bir işyeri, gebe işçinin bu sebeple çalışamadığı süreleri karşılamak için, işyerinde cumartesi çalışması olmadığı halde gebe işçisini cumartesi çalışmaya zorlaması negatif bir ayrımcılık olacaktır. Bu aynı zamanda gebe işçinin çalışma şartlarında esaslı bir değişiklik olarak da değerlendirilebilir.

3-Hamilelik Sürecinde İşçinin İzin Hakkı

Gebelik durumunda kullanılacak izinler 4857 sayılı iş Kanunu ve bağlı yönetmeliklerde bildirilmiştir. İşveren gebe işçisine,  gebeliği boyunca gideceği periyodik doktor kontrolleri için ücretli izin vermek zorundadır. Doktor kontrolleri için izinli olan gebe işçinin, bu sebeple ücretinden bir kesinti yapılamaz.

Gebe işçi, doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta analık hali nedeniyle çalıştırılamazlar. Bu sürelerde işçi istirahatlidir. Gebeliğin ikiz, üçüz gibi çoğul olması durumunda doğumdan önceki süreye 2 hafta eklenir.

Kadın işçi, sağlık durumunun çalışmaya elverişli olduğunu doktor raporu ile belgelerse gebeliğinin 37. Haftasına kadar çalışmaya devam edebilir. Bu durumda doğum öncesindeki kullanılmayan izin hakkı doğum sonrası süreye eklenir.

4.Hamile İşçinin Gece Çalışmama Hakkı

Hamile işçilerin gece çalışması Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Oda ları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir.

Gebe kadınlar, gebe olduklarının doktor raporu ile tespitinin ardından gebeyken gece çalışması yapamazlar. Doğumun ardından ise 1 yıl boyuna gece vardiyasında/postasında çalıştırılamazlar. Bu süre iş yeri hekimi raporu ile 6 ay daha uzatılabilmektedir.

Gece çalışması, 20:00 – 06:00 saatleri arasında yapılan çalışmalardır. Çalışmanın büyük bir bölümü belirtilen bu saatlere denk geldiğinde çalışma gece çalışması kabul edilecektir.

Exit mobile version