Çeşitli kamu kurumlarında görev yapan bazı kamu çalışanları, açılan arabuluculuk kurs sürecini tamamladıktan sonra, Adalet Bakanlığınca oluşturulan arabulucular siciline kayıt yaptırarak, ek iş olarak arabuluculuk yapmakta, uygulamada kendilerine bir engel çıkarılmamaktadır.
Ancak kamu çalışanlarının arabulucuk yapmasına yasal bir engel var mıdır?
Yürütülen bu faaliyetin yasal bir zemini yoksa, cezai müeyyidesi olabilir mi?
Çalışanlar.Net olarak hazırladığımız bu haberde bu soruların cevaplarını arayacağız.
Öncelikle Devlet Memurları Kanunun ilgili maddelerine bakalım.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun,
•28 inci maddesinde; Devlet memurlarının Türk Ticaret Kanununa göre (tacir) veya (esnaf) sayılmayı gerektiren faaliyetlerde bulunmaları yasaklanırken, memurların yapamayacağı diğer faaliyetler de sayılmıştır.
•87 ve 88 inci maddelerinde; Devlet memurlarının ikinci görev olarak yürütebilecekleri görevler ile ikinci görev olarak yürütemeyecekleri görevler ve istisnalarına yer verilmiştir. İkinci görev düzenlemesi kapsamında memurların hangi çalışmalarından dolayı ücret alabileceğinden söz edilirken de, ikinci görev sayılmayan bazı faaliyetlerden dolayı memurların ücret alabilmesine imkan tanınmış ve ücret alınabilecek faaliyetler arasında “bilirkişilik” faaliyetine yer verilirken “arabuluculuk” faaliyetleri ise bu kapsamda sayılmamıştır.
•146 ncı maddesinde; memurlara bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği ve yarar sağlanamayacağı yasağı getirilirken, aynı zamanda bu yasaklamanın dışında kalan faaliyetlerden de söz edilmiştir. Ancak yasaklama dışında kalan faaliyetler arasında arabuluculuk faaliyetlerine yer verilmemiştir.
•125/D-h maddesinde; Devlet memurlarına Kademe İlerlemesinin Durdurulması cezası verilmesini gerektiren fiiller arasında “Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak” fiili de sayılmıştır.
Arabuluculuk mesleğenin hukuki dayanağını oluşturan, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulmuş olan “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği”nde, Devlet memurlarının arabuluculuk faaliyeti yapabilmesine imkan veren özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
İlgili mevzuattaki düzenlemelere bakıldığında kamu çalışanlarının arabuluculuk yapmalarının yasal bir dayanağı yoktur.
Ancak uygulamada bazı kamu çalışanlarının arabuluculuk yaptığı ve bundan gelir elde ettiği bilinmektedir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 125/D-h maddesinde; Devlet memurlarına Kademe İlerlemesinin Durdurulması cezası verilmesini gerektiren fiiller arasında “Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak” fiili de sayılmış olduğundan , yasal bir dayanağı olmadan arabuluculuk faaliyetinde bulunarak ek gelir elde eden kamu çalışanlarının, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile karşı karşıya kalabilecekleri acı bir gerçek olabilir.
Sonuç olarak,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 87 nci maddesinde gerekli düzenleme yapılmadan kamu çalışanlarının arabuluculuk yapmalarının ve bu faaliyetlerinden ek gelir elde etmelerinin yasal bir dayanağı yoktur, kamu çalışanları bu faaliyetleri nedeniyle cezai bir müeyyide ile karşılaşabilirler.
Öneri:
657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinin son fıkrasına “arabuluculuk” ibaresi eklenmek suretiyle, memurların bilirkişilik yapması gibi arabuluculuk yapmasının da yasal zemini oluşturulabilir.