ڪےÇalışanlar.Netڪے
Sosyal güvenlik reformu kapsamında, 5510 sayılı Kanunun 41.Maddesiyle, doğum sebebiyle çalışma hayatının dışında kalan anneler için, aynen erkeklere tanınan askerlik borçlanması gibi borçlanma hakkı tanınmıştır.
Bunun için annelerin, doğumlarından önce, sadece bir süre 4a’lı(SSK’lı), 4b’li(Bağkurlu) ya da 4c’li(Emekli Sandığına bağlı) olarak çalışmış olmaları yeterlidir.
Doğumlarından önce hizmet akdiyle(eski SSK’lı ya da yeni 4a’lı olarak) çalışan kadınlar için, 5510 sayılı Kanun ile 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle uygulanmaya başlayan doğum borçlanması, 6552 sayılı Torba Yasa ile genişletilmiş, bağkurlu ve emekli sandığına bağlı çalışan kadınlara da borçlanma imkanı getirilmiştir. Doğum borçlanması, erkekler için askerlik borçlanmasına benzer bir borçlanma şeklidir.
Öyle ki doğumdan önce sigorta girişi olan kadın, doğum borçlanması yapabilmek için, doğumdan sonraki iki yıllık sürenin bir kısmında veya tamamında çalışmamış ya da isteğe bağlı prim ödememiş olması gerekmektedir.
Doğum borçlanmasının temel amacı, annelik sebebiyle çalışma hayatının dışında kalan kadınlara, emeklilik açısından sosyal güvencenin dışında bırakmamaktır.
Bu amaçla, doğum yapan annelere, 3 çocuk(ikiz olmayan) için ikişer yıldan toplam 6 yıl borçlanma hakkı tanınmıştır.(6552 sayılı Yasa ile borçlanma yapılabilecek çocuk sayısı 2’den 3′ çıkarılmıştır.)
Doğum borçlanmasının iki türlü faydası vardır: Birincisi kişiye erken emeklilik hakkı kazandırabilir. İkinci olarak da kişiye hizmet süresi(prim günü) kazandırır.
Üzülerek belirtelim ki, doğum borçlanmasından ilk defa çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış bayanlar yararlanamamaktadır. Yani doğumdan önce çalışmamış bayanlar için doğum borçlanması yaparak sigorta başlangıcını geri götürme ve böylece daha erken emekli olma imkanı şimdilik bulunmamaktadır.
Kimler doğum borçlanması yapabilir?
1.4/a’lı (eski SSK’lı), 4b’li(Bağkurlu) ya da 4c’li(Emekli Sandığına bağlı) olarak çalışmış olanlar(bir süre SSK’lı çalıştıkdan sonra Bağ-Kur veya Emekli Sandığı’na bağlı çalışanlar da dahil)
2.İşten ayrıldıktan sonra herhangi bir zamanda doğum yapmış olanlar,
3.Çocukları sağ doğmuş ve yaşamış olanlar,(Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler için borçlanma yapılabilir.)
4.Doğumdan sonraki iki yıllık sürenin tamamında veya bir kısmında çalışmamış veya isteğe bağlı prim ödememiş olanlar,
5.Doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süre için borçlanma yapılabilir.
İkiz, üçüz… doğumlarda borçlanma
Doğum borçlanmasında hedeflenen, doğum sonrası geçen süredir, çoklu gebelik sayısı değil. Yani kişiye çalışamadığı süre için borçlanma hakkı verilir. Tek seferde doğurduğu çocuk sayısının önemi yoktur. Bu nedenle, kişi, tek çocuk da doğursa, çoklu gebelikle birden çok çocuğu da olsa, ancak her doğum için iki sene borçlanma yapalabilir.
Bayan Kamu Çalışanları Doğum Borçlanması Yapabilir mi?
Bayan memurun doğum borçlanması yapabilmesinin yegane şartı, doğumdan önce 4a’lı(SSK sigortalı) çalışmışlığının olması idi. Ancak, Bayan memurlar, 6552 sayılı Yasa ile doğum borçlanması yapma hakkını elde etmişlerdir. Yani doğumlarından önce işe başlayan memureler, doğum borçlanması yapabilirler.
Doğum borçlanmasında borçlanma tutarı
Doğum borçlanmasında ödenecek tutar, brüt asgari ücrete göre belirleniyor. Buna göre bir aylık borçlanmada ödenecek tutar,
(Brüt asgari ücret miktarı x 0,32)
formülüyle hesaplanır.(Güncel asgari ücret için tıklayınız..)
Yukarıdaki formüle göre çıkacak rakam, otuza bölündüğünde, her gün için ödenecek doğum borçlanması tutarı bulunur.
Bu rakama, borçlanmada taban rakam denir. Kişi dilerse, bu rakamın 6,5 katına kadar ödeme yapabilir. Bu da borçlanmada tavan rakamı ifade eder.
Borçlanma tutarları asgari ücrete endeksli olarak hesaplandığından, asgari ücretteki artışlar borçlanma tutarını da artıracaktır.
Ödemelerin bir ay içinde yapılması
SGK müdürlüğüne borçlanma talebiyle başvurduktan sonra, borçlanmada herhangi bir engel görülmezse, borçlanmak istenilen doğum (en fazla ikidir) ve gün sayısına göre borçlanma tutarı hesaplanır ve kişinin adresine gönderilir. Yazının ilgili kişiye tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödeme yapılmazsa, başvuru geçersiz sayılır.
Ancak yeniden başvuru hakkı her zaman saklıdır.
Ayrıca ödemede taksitlendirme imkanı bulunmamaktadır.
Öneriler ve Görüşler:
- Uygulamada çocuk sınırlaması kaldırılmalı, her çocuk için doğum borçlanması imkanı getirilmelidir.
- Doğum borçlanmasında borçlanılacak primlerin en az yüzde ellisini devlet karşılamalıdır. Çoğul gebeliklerde daha yüksek oranda devlet katkısı olmalıdır.
- Anneye doğum nedeniyle çalışamadığı dönemler için aylık bağlanmalıdır.