Site icon Çalışanlar.Net

Askerden dönen işçinin hakları

Çalışma hayatında zorunlu askerlik nedeni ile sözleşmenin feshedilmesi durumunda işçinin haklarının ne olduğu, askerlik hizmeti sonrası istihdam süreci gibi konularda çeşitli tartışmalar yapılmaktadır. Askerden dönen işçi tekrar aynı işyerinde işe başlayabilir mi?

İşçilerin hak ve menfaatlerini işverenlere karşı koruyan, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisine müdahale eden düzenlemeler iş kanunları ile sağlanmaktadır.

Askerlik Sebebiyle Fesihte Kıdem Tazminatı Hakkı

İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkı vardır. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun kıdem tazminatını düzenleyen 14. maddesine göre “c)Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda” işçilerin kıdem tazminatı talep hakkı doğacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, iş sözleşmesinin muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işçi tarafından feshedilmesi halinde, işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır, ancak ihbar tazminatı alamaz.

İşveren Askerden Dönen İşçisini İşe Almak Zorunda mıdır?

Muvazzaf askerlik ödevi dışında silahaltına alınanlar için 4857 sayılı iş kanunun “Askerlik ve Kanundan Doğan Çalışma” başlıklı 31 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Askerlik ve Kanundan Doğan Çalışma

MADDE 31. – Muvazzaf askerlik ödevi dı­şında manevra veya herhangi bir sebeple silah altına alınan veyahut herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi yüzünden işinden ayrılan işçinin iş sözleş­mesi işinden ayrıldığı günden başlayarak iki ay sonra işverence feshedilmiş sayılır.

İşçinin bu haktan faydalanabilmesi için o işte en az bir yıl çalışmış olması şarttır. Bir yıldan çok çalışmaya karşılık her fazla yıl için, ayrıca iki gün ekle­nir. Şu kadar ki bu sürenin tamamı doksan günü geçemez.

İş sözleşmesinin feshedilmiş sayılabilmesi için beklenilmesi gereken süre için­de işçinin ücreti işlemez. Ancak özel kanunların bu husustaki hükümleri saklıdır. Bu süre içinde iş sözleşmesinin Kanundan doğan başka bir sebebe dayanılarak işveren veya işçi tarafından feshedildiği öteki tarafa bildirilmiş olsa bile, fesih için Kanunun gösterdiği süre bu sürenin bitiminden sonra işlemeye başlar. Ancak iş sözleşmesi belirli süreli olarak yapılmış ve sözleşme yukarıda yazılı süre içinde kendiliğinden sona eriyorsa bu madde hükümleri uygulanmaz.

Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdir­de işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yü­kümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.”

Bu madde ile işverenlere askerden dönen ve eski işinde çalışmak isteyen işçiyi işe alma konusunda zorunluluk getirilmiştir. 1475 sayılı eski kanundan farkı ise işe girmek isteyen işçinin işe alınmaması halinde tazminat ödemesidir.

“Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla” ifadesiyle muvazzaf olsun olmasın askeri bir görev (kısa süreli silah altına alınmaları) nedeniyle işinden ayrılan işçilerin yeniden işe alınmaları hakkından yararlanabilecekleri öngörülmüştür.

İşçinin

Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılanlar İşsizlik Maaşından Yararlanılabilir mi?

4447 sayılı işsizlik sigortası kanununa göre, işsizlik sigortası kapsamında bir iş yerinde çalışırken; çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen kendi istek ve kusuru dışında işinikaybedenler hizmet akitleri öncesinde gerekli koşulları taşımaları durumunda işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlanılabileceği belirtilmiştir.

Yani askerlik nedeni ile (SGK çıkış kodu 12 olmalıdır) işinden ayrılan işçiler, askere gitmeden önceki son 120 gün içinde kesintisiz çalışmış olmak, son 3 yıl içerisinde 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak koşulu ile işsizlik maaşı almaya hak kazanabilirler.

Ancak kanunen işsizlik maaşı alanların çalışmaya hazır bulunmaları gerekmektedir. Askerde iken bu durumun sağlanması mümkün olmayacağı için, başvurunun askerlik dönüşü yapılması gerekir.

İşsizlik sigortasından askerlik dönüşü faydalanmak için;

Başvuruyu Askerlik öncesi yaptıysanız bu durumda giderken işsizlik maşını durdurmanız gerekir. Askerlik dönüşü yeniden işsizlik maaşı başvurusu yaparak hak etmiş olduğunuz işsizlik maaşını kaldığı yerden almaya devam edebilirsiniz.

İşsizlik maaşını durdurmak için en yakın İŞKUR’a askere gideceğiniz tarihi bir dilekçe ile veya ALO 170’i arayarak durdurabilirsiniz. Askere giderken işsizlik maaşı durdurulmaz ve askerde iken yatırılan işsizlik maaşı çekilirse alınan para yasal faiziyle geri istenir.

Yıllık izin Hakkı

İşçi askere gitmek için ayrıldığı işyerine döndüğünde gitmeden önce kıdem tazminatını almış olsa dahi yıllık izin süresinin hesabı işçinin bütün kıdemi dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Çünkü yılık izin ayrı, kıdem tazminatı ayrı düzenlemelerdir.

Yasa belli bir çalışma süresi için bir defa kıdem tazminatı alınmasını öngörmüştür, kıdem tazminatı almak geçmiş kıdemi sıfırlamaktadır. Yasada yıllık izin ücretleri için geçmiş kıdemlerin sıfırlanması gibi bir düzenleme yoktur. Bu açıdan belli bir çalışma süresinin kıdem tazminatının alınması, ayrı bir düzenleme olan yıllık izin kıdem süresini sıfırlayamaz.

“İzin Hakkının Belirlenmesi ve Kullanımı
Yıllık Ücretli İzine Hak Kazanma
İş Kanununun 53 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 54 üncü maddesindeki esaslar ve 55 inci maddesindeki durumlar göz önünde tutularak her işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarih bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde sözü geçen yıllık ücretli izin kayıt belgesine yazılır.”

Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilir.

Exit mobile version