Fiili hizmet süresi zammının kanun koyucu tarafından, 1949 yılında, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hazırlanırken bazı meslek grupları için getirilmiş, daha sonra kapsamı genişletilmiştir.
Emekli Sandığı Kanununun 32. maddesinde kapsam belirlenmiş iken, 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yürürlüğe girmiş olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 40. maddesiyle kapsam daraltılmış, süreler yeniden düzenlenmiş ve fiili hizmet süresi zammından yararlanma şartları da değiştirilmiştir.
Fiili hizmet süresi zammı, memurun çalıştığı göreve göre değişiklik arz etmektedir. Bazı meslek gruplarında her yılın karşılığı olarak 2, 3 ve 6 ay olarak görünmektedir. Yani bir memur fiili hizmet süresi zammına müstehak bir görevde ise bu memurun her yılı 12 ay değil, 14, 15 veya 18 ay olarak emekliliklerinde değerlendirilmektedir.
Fiili hizmet süresi zammının getiriliş amacı, Devlet memurunun yapmış olduğu mesleki görevi şayet tehlikeli, bünyesel ve ruhen memuru olumsuz etkileyecek bir meslek grubu ise bu memurun emeklilik için gerekli olan hizmet yılını daha erken tamamlanmasıdır.
Daha sonra, emeklilik için yaş grubunun da getirilmesiyle birlikte fiili hizmet süresi zammı memurun emeklilik yaş grubundan da indirilmek suretiyle emeklilik yaş grubunu daha erken tamamlanmasına da katkı sağlamıştır.
Fiili Hizmet Süresi Zammından, emeklilik açısından en çok avantaj sağlayan grup 2008 yılı Ekim ayı başından önce fiili hizmet süresi zammına müstehak olanlar, yani Emekli Sandığı Kanununa tabi fiili hizmet süresi zammına müstehak olan Devlet Memurlarıdır.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümleri bağlamında;
1- 8 Eylül 1999 tarihinden önce görevleri bulunanlar için 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu Geçici Madde 205 hükmü uygulandığından, bunlar için emeklilik yaş gruplarından ne kadar fiili hizmet süresi zamları var ise o süre kadar yaş gruplarından indirilme sağlandığından emeklilik şartlarını daha erken sağlamaktadırlar.
Yani, memurun 7 yıl fiili hizmet süresi zammı varsa bu süre yaş grubundan indirilmektedir.
2- 8 Eylül 1999 tarihinden önce görevleri olmayan, bu tarihten sonra görevleri olanlar için ise Emekli Sandığı Kanunu Madde 39 hükmü uygulandığından, bunlar için emeklilik yaş gruplarından ne kadar fiili hizmet süresi zamları olursa olsun, yaş gruplarından kısıtlı olarak indirilmektedir. Azami 3 yılı geçmemek üzere yarısı yaş gruplarından indirim yapılmaktadır.
Yani, memurun 3 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise 1,5 yılı, 5 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise 2,5 yılı, 6 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise 3 yılı, 8 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise yine azami 3 yıl olacağından 3 yılı yaş gruplarından indirim yapılmaktadır.
3- 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa memur olanlar ile ilk defa fiili hizmet süresi zammına müstehak olanlar için yararlanma şartları biraz daha farklıdır. 5510 sayılı Kanun Madde 40 şartları dikkate alındığından, fiili hizmet süresi zammına müstehak görevlerde en az meslek grubuna göre 8 veya 10 yıl çalışmaları gerekiyor. Yaş gruplarından da azami 3 yılı geçmemek üzere yarısı yaş gruplarından indiriliyor.
4- Fiili hizmet süresi zamları emeklilik için gereken hizmet sürelerine ekleniyor, emekli aylık ve emekli ikramiye tutarlarına katkı sağlıyor.
– Fiili hizmet süresi zammı kapsamı belirlenirken memurun yaptığı işin gerçekten ve bilimsel olarak araştırma sonucunda memuru bünyesel ve ruhen olumsuz etkileyecek, daha erken yaşlanmayı sağlayacak etkisi varmıdır, bazı hastalardan hastalık kapabilecek veya kullandığı cihazların olumsuz etkisi varmı dır ona bakılması gerekir. Bilimsel ve teknolojik sonuçlara göre fiili hizmet süresi zammı tablosunun da çıkanlar veya eklenenler olarak yeniden belirlenmesinin faydalı olacağını değerlendirmekteyiz.
– Fiili hizmet süresi zammı emeklilik hizmet süresini tamamlamada aynı olmakla birlikte, yaş gruplarından avantaj sağlanmasında eski memur, yeni memur arasında/8 Eylül 1999 tarihinden önceki memurlarla, bu tarihten sonra memur olanlar arasında oluşan, yani yaş gruplarından öncesi için tamamının, sonrası için 3 yılı geçmemek üzere yarısının indirilmesiyle oluşturulan farklılığın da giderilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.